ناودانی در پروژه‌های ساختمان‌سازی نقش بسیار مهم و اثرگذاری دارد. قدرت، استحکام بی‌نظیر، دوام و انعطاف‌پذیری، آن‌ها را به جزء یا به عبارت بهتر محصولی ضروری در صنعت تبدیل کرده است. فارغ از این که شما مشغول کار بر روی یک ساختمان مسکونی، پروژه تجاری یا تاسیسات صنعتی هستید، شناخت ویژگی‌ها، مزایا و کاربردهای پروفیل ناودانی امری ضروری و در واقع پیش نیاز اجرای پروژه شما به شکل درست و اصولی خواهد بود. در ادامه بیشتر در مورد این پروفیل بی‌نظیر کاوش خواهیم کرد و تمامی ابعاد آن را بررسی خواهیم نمود.
ناودانی چیست و چه کاربردی دارد؟
ناودانی نوعی پروفیل باز با سطح مقطع C یا U شکل است که از باکیفیت‌ترین انواع فولاد برای ساخت آن استفاده می‌شود. شکل سطح مقطع خاص این نوع پروفیل آهن باعث می‌شود ناودانی ساختاری یکپارچه و عملکردی مناسب برای تحمل بار داشته باشد. کاربرد ناودانی به واسطه‌ی ویژگی‌های فیزیکی و ساختاری بینظیرش بسیار زیاد و متنوع است که در ادامه به چند مورد از آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
در زمینه ساخت و ساز از آن‌ها به عناون سازه پشتیبان سقف و ستون، قاب‌بندی دیوار، برای سقف کاذب و حتی چهارچوب در و پنجره استفاده می‌شود. در صنایع تولیدی و مهندسی گزینه مناسبی برای ساخت سازه اصلی انواع نوار نقاله در کارخانه‌ها، قفسه‌ها و پالت‌های ذخیره‌سازی، همچنین ساخت شاسی و بدنه خودرو هستند. از این مقاطع حتی برای زیرساخت‌های برق و مخابرات هم استفاده می‌شود. از آن‌ها به عنوان کانال برای عبور کابل‌های مخابراتی و سازه پشتیبان برای خطوط برق هوایی و شبکه‌های ارتباطی هم استفاده می‌شود.
ویژگی‌های ناودانی
اغلب خواص و ویژگی‌های ناودانی برای استفاده در صنعت به ویژه صنایع ساخت و ساز و مهندسی مناسب و کاربردی است. در ادامه به چند مورد از مهم‌ترین و اثرگذارترین آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
۱. استحکام
به طور کلی فولاد و انواع مقاطع فولادی به واسطه‌ی استحکام خوبشان در صنعت شهرت پیدا کرده‌اند و بیشتر هم با همین ویژگی شناخته می‌شود. قطعا ناودانی هم در این زمینه استثنا نیست. به لطف همین ویژگی است که ناودانی توان تحمل بارهای سنگین را دارد و پشتیبانی ساختاری قوی ایجاد می‌کند.
۲. تطبیق‌پذیری
شکل خاص سطح مقطع پروفیل ناودانی باعث شده این مقطع برای کاربردهای مختلفی از تیر و ستون‌های پشتیبان تا چهارچوب در و پنجره و حتی پارتیشن مورد استفاده قرار بگیرد و بهترین عملکرد را هم داشته باشد.
- انعطاف‌پذیری
برای آن که یک مقطع بتواند نیازهای هر پروژه‌ای را برطرف کند باید انعطاف‌پذیر باشد. به این معنا که امکان هر تغییری و شخصی‌سازی در آن وجود داشته باشد. ناودانی در این زمینه عملکرد بسیار خوبی دارد. می‌توان آن را برش داد، جوشکاری کرد و بدون این که ساختار اصلی آن دچار مشکل بشود تغییراتی در آن‌ها ایجاد نمود.
فرآیند تولید ناودانی
در واقع این فرآیند تولید ناودانی است که تعیین‌کننده‌ی ویژگی‌ها و خواص آن در مراحل بعدی می‌باشد. این فرآیند شامل ۷ مرحله است. مرحله اول نوع فولاد مصرفی باید انتخاب بشود. باتوجه به نقش مهم ناودانی در سازه، استفاده از فولاد مرغوب و باکیفیت بسیار مهم و بر عملکرد نهایی محصول اثرگذار است. برای قدم دوم در کوره، به فولاد از ۱۵۰۰ تا ۱۸۰۰ درجه سانتی‌گراد حرارت داده و آن را ذوب می‌کنند. سپس فولاد ذوب شده به شمشی به شکل و ابعاد مورد نظر ریخته‌گری می‌شود.
در مرحله سوم شمش تولید شده تحت نورد قرار می‌گیرد. نورد به فرآیندی گفته می‌شود که طی آن فولاد با عبور از میان قالب‌ها و غلتک‌ها نازک‌تر شده و تغییر شکل پیدا می‌کند. در این مرحله برای ساخت ناودانی از دو روش استفاده می‌شود. نورد گرم و یا نورد سرد. نورد گرم باید در دمایی بالاتر از دمای تبلور مجدد فولاد انجام بشود اما نورد سرد در دمای اتاق یا دمایی کمتر از تبلور مجدد فولاد انجام می‌شود.
در قدم چهارم برای مقاوم کردن فولاد دربرابر عوامل ایجادکننده زنگ و خوردگی سطح ناودانی با آبکاری یا پوشش‌های پودری پرداخت می‌شود. برای ناودانی از گالوانیزاسیون استفاده می‌کنند. ناودانی گالوانیزه هم از نظر هزینه به‌صرفه است و هم مقاومت مطلوبی دربرابر عوامل خورنده دارد. برای پوشش‌های پودری نیز پلیمر پودر اول برروی سطح قطعه اعمال می‌شود و سپس تحت حرارت قرار می‌گیرد. این حرارت باعث می‌شود لایه پلیمری ذوب شده و یک پوشش خوب و مقاوم را به وجود آورد.
در پایان بعد از اتمام آبکاری، پروفیل باید به طول مورد نظر برش‌خورده و بسته‌بندی شود. از روش‌های مختلفی برای برش دادن این مقاطع استفاده می‌کنند. پس از برش برای از بین بردن لبه تیز و ناهموار سطح برش از تکنیک‌های خاصی استفاده می‌شود. به‌کمک این تکنیک‌ها سطح لوله بهتر و باکیفیت‌تر خواهد بود.
انواع ناودانی
بر اساس معیارهای مختلفی می‌توان انواع ناودانی را تقسیم بندی و گروه‌بندی نمود. در ادامه به سه دسته از این مقاطع اشاره خواهیم کرد.
براساس شکل
همان‌طور که میدانید شکل ناودانی شبیه به C و یا U است. در واقع ناودانی از یک جان و دو بال ساخته شده که بر اساس نوع ناودانی، شکل و زاویه این بال‌ها متفاوت خواهد بود. براساس شکل بدنه، این مقاطع را می‌توان به دو نوع ساده و مشبک تقسیم کرد.
ناودانی ساده شبیه به تمامی انواع مقاطع فولادی، سطحی یک دست و یک پارچه دارد اما ناودانی مشبک همان‌طور که از نام آن نیز پیدا است بر روی بدنه خود، هم بر جان و هم بال‌ها حفره دارد. با وجود این حفره‌ها، به سادگی با پیچ و مهره‌های مناسب می‌توان این مقاطع را به هم و یا به سایر قطعات متصل نمود. از ناودانی ساده بیشتر برای پل‌سازی و از ناودانی مشبک که ایجاد اتصال بین قطعات آن ساده‌تر است برای ساخت قفسه استفاده می‌کنند. مشبک و نازک بودن این نوع پروفیل باعث می‌شود وزن کمی داشته باشد و همان طور که میدانید قیمت پروفیل سبک به واسطه‌ی وزن کمتر از نمونه‌های سنگین است.
براساس روش تولید
براساس شیوه و روش تولید، این مقاطع را می‌توان به دو نوع پرسی و فابریک تقسیم کرد. به دلیل آن که این روش تولید متفاوت، باعث می‌شود دو نوع پرسی و فابریک از لحاظ ظاهری هم با هم تفاوت داشته باشند، تشخیص روش تولید پروفیل خیلی دشوار نخواهد بود.
برای تولید ناودانی پرسی از نورد سرد استفاده می‌کنند. به این معنا که فرآیند ساخت پروفیل در دمای اتاق انجام می‌شود. برای تولید ناودانی پرسی ورق‌های ۶ متری با استفاده از دستگاه قالب پرسی، پرس شده و فرم مورد نظر در آن ایجاد می‌شود. پرس و فشار وارده بر ورق باعث می‌شود ضخامت محل اتصال جان و بال‌ها کمتر باشد. ناودانی پرسی با سرعت بالایی تولید می‌شود، ابعاد دقیق و لبه‌های صافی دارد. ویژگی‌های مناسب این پروفیل باعث گسترش کاربرد آن در ساختمان‌سازی شده است.
ناودانی فابریک اما تحت نورد گرم تولید می‌شود. در این روش از شمش به عنوان ماده اولیه تولید استفاده می‌کنند و نه ورق. نخست شمش در معرض حرارت قرار می‌گیرد تا به کمک رول‌ها و با عبور از میان انواع غلتک‌ها به شکل ناودانی مورد نظر دربیاید. حرارت زیاد ورق و سرد شدن مجدد آن باعث می‌شود سطح ورق کمی اعوجاج داشته باشد، گوشه‌های بیرونی پروفیل تیز باشد و دقت خیلی خوبی نداشته باشد.
براساس کاربرد
کاربرد ناودانی در اکثر مواقع براساس وزن آن تعیین می‌شود چرا که وزن مستقیما تعیین‌کننده خواص و ویژگی‌های مقطع نیز هست و دقیقا به همین دلیل است که براساس کاربرد، ناودانی را به دو نوع سبک و سنگین تقسیم می‌کنند.
ناودانی سبک به مقاطعی گفته می‌شود که وزنشان از اعداد درج شده در جدول اشتال ناودانی کمتر باشد. استاندارد تولید ناودانی سبک کاملا متفاوت از نمونه سنگین است. وزن کم باعث شده تا قیمت ناودانی هم به نسبت نمونه‌های سنگین کمتر و به صرفه‌تر باشد. از نمونه‌های سبک بیشتر برای ساخت چهارچوب و در عملیات ترمیم بنا استفاده می‌شود.
عموما برای ساخت خرپا، بادبند و ستون از ناودانی سنگین استفاده می‌شود. ناودانی سنگین وزنی مطابق با اعداد ثبت شده در جدول اشتال دارد. به این معنا که زمان تولید رعایت استانداردهای تولید و دقیق بودن وزن این مقاطع بسیار مهم و اثرگذار است. به همین دلیل است که همکاری با کارخانه‌های مشهور و با کیفیت چون گروه صنعتی صبا تا این حد اهمیت دارد.
عوامل موثر بر قیمت ناودانی
ناودانی یکی از مهم‌ترین و کاربردی ترین انواع مقاطع فولادی است به همین خاطر قیمت و عوامل موثر بر قیمت آن اهمیت زیادی دارد. در ادامه به بررسی چند مورد از اثرگذارترین فاکتورها بر قیمت ناودانی می‌پردازیم.
نوع مواد اولیه
نوع موادی که به عنوان ماده اولیه برای تولید ناودانی استفاده می‌شود، اهمیت بسیار زیادی دارد. عموما از انواع فولاد برای ساخت این مقاطع استفاده می‌کنند. همان طور که میدانید انواع مختلف فولاد براساس ترکیبات و ویژگی‌هایشان قیمت‌های بسیار متفاوت و متنوعی دارد. درنتیجه بر همین اساس قیمت ناودانی بسته به این که از چه نوع ماده اولیه یا به عبارت دقیق‌تر از چه نوع آلیاژ فولادی ساخته شده، متفاوت خواهد بود.
ابعاد و وزن
طبیعتا قیمت ناودانی براساس ابعاد و وزن مقطع نیز متفاوت خواهد بود. این تفاوت قیمت یک دلیل دارد. قیمت مقاطع فولادی در اکثر مواقع براساس وزن آن‌ها در شاخه محاسبه می‌شود. ابعاد، ضخامت و چگالی ماده اولیه سه فاکتوری هستند که وزن مقاطع فولادی را تعیین می‌کنند. درنتیجه هر چه ابعاد ناودانی بزرگ‌تر و ضخامت آن بیشتر باشد، وزن نهایی مقطع هم بالاتر خواهد رفت و به تبع آن خریدار نیز هزینه بیشتری بابت خرید یک شاخه باید پرداخت کند.
عرضه و تقاضا
کاربرد گسترده ناودانی باعث شده تقاضا برای این نوع مقطع همیشه در بازار زیاد باشد. هر اتفاقی، هر چند کوچک، وقتی که باعث بشود نسبت عرضه به تقاضا برهم بخورد مستقیما قیمت‌ها را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد. این روندی کلی برای بازار است که اگر عرضه محصول بیشتر از تقاضای آن در بازار باشد رقابت برای فروش از جانب فروشنده، کاهش قیمت‌ها را به دنبال خواهد داشت و برعکس در صورتی که تقاضا بیشتر از عرضه بازار بشود رقابت برای خرید و کمبود در بازار باعث تغییر قیمت‌ها این بار اما رو به بالا می‌شود.
شرایط بین‌المللی
شرایط بین‌المللی یا به عبارت دقیق‌تر قیمت جهانی فولاد نه فقط قیمت ناودانی بلکه قیمت تمام انواع مقاطع فولادی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. هر چند فولاد در ایران صنعتی بومی است اما قیمت پایه آن داخل کشور هم بر اساس قیمت جهانی فلزات تعیین می‌شود. در نتیجه نوساناتی که در قیمت جهانی فولاد ایجاد می‌شود قیمت همه انواع مقاطع فولادی از جمله ناودانی و قیمت پروفیل مبلی را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد. میزان تاثیر این عامل به شدت بستگی به نوع پروفیل دارد. این که پروفیل وارداتی است یا تولید داخل است. طبیعتا اقلام وارداتی بیشتر تحت تاثیر قیمت جهانی نوسان پیدا می‌کنند.
جمع‌بندی
همان‌طور که توضیح دادیم ناودانی یکی از بهترین و پرکاربردترین انواع پروفیل‌های باز است که کاربرد زیادی هم در زمینه ساختمان‌سازی و هم برای ساخت انواع قفسه و شلف دارد. دلیل اصلی کاربرد گسترده این مقاطع را می‌توان در ویژگی‌های بی‌نظیر آن جست و جو کرد. استحکام، مقاومت و ماندگاری، انعطاف پذیری و سهولت نصب از جمله مهم‌ترین ویژگی‌های ناودانی هستند.
پرسش و پاسخ
وزن ناودانی ۶ چقدر است؟
منظور از ناودانی ۶ نوعی است که طول جان آن ۶ سانتی متر است. طبق استاندارد عدد طول ناودانی به سانتی متر برابر با عدد ضخامت آن به میلی‌متر است. برای نمونه‌های سبک اما ضخامت مورد نظر باید از جانب خریدار تعیین بشود. به عنوان مثال ناودانی ۶ طبق استاندارد ضخامتی برابر با ۶ میلی متر دارد و طول جان آن نیز ۶ سانتی متر است. طول کل شاخه ناودانی می‌تواند ۶ تا ۱۲ متری باشد. باتوجه به این توضیحات وزن ناودانی ۶ با طول ۶ متر برابر با ۳۰ کیلوگرم و وزن ناودانی ۶ با طول ۱۲ متر برابر با ۸۵ کیلوگرم است.
وزن ناودانی ۸ چقدر است؟
ناودانی ۸ درواقع به نوعی گفته می‌شود که طول جان آن ۸ سانتی‌متر و ضخامتش برابر با ۸ میلی‌متر باشد. وزن ناودانی ۸ برای شاخه ۶ متری برابر با ۵۲ کیلوگرم و برای شاخه ۱۲ متری چیزی حدود ۱۰۴ کیلوگرم است. قیمت ناودانی ۸ نیز بسته به طول آن تغییر می‌کند اما برای محاسبه قیمت کافی است که قیمت پایه هر کیلو از ناودانی را ضرب در وزن شاخه کنید.
